انديشه‏ هاي امام خميني‏ در تبيين ولايت فقيه

مجله معرفت: در سالي كه به نام مبارك حضرت امام(‏رحمه الله) ناميده شده است، مباحث مختلفي در رابطه با امام و شخصيت و افكار ايشان مي‏توان مطرح كرد. اما مهم‏ترين مساله در افكار بلند حضرت امام(‏رحمه الله)، مساله "حكومت اسلامي" و بحث "ولايت فقيه" است. اين بحث از سال‏هاي دهه آغاز 1320 دركتاب‏ها و سخنان ايشان به طور جدي مطرح بوده و بر آن اصرار و تاكيد زيادي داشتند تا سال‏1357 كه بالاخره موفق به تشكيل اولين نظام حكومتي مبتني بر ولايت فقيه مي‏شوند. اين مساله، يعني حكومت اسلامي و ولايت فقيه همچنان تا آخرين روزهاي عمر پربركت آن حضرت جزو اصلي‏ترين و اساسي‏ترين تفكرات و مقاصد ايشان قرار داشت. ايشان در رابطه با بحث‏حكومت اسلامي و ولايت فقيه مي‏فرمايند: «كليه امور مربوط به حكومت و سياست كه براي پيامبر و ائمه‏عليهم‏السلام مقرر شده در مورد فقيه عادل نيز مقرر است، و عقلا نيز نمي‏توان فرقي ميان اين دو قائل شد. زيرا حاكم اسلامي، هر كس كه باشد، اجرا كننده احكام شريعت و برپادارنده حقوق و قوانين الهي و گيرنده ماليات‏هاي اسلامي و مصرف كننده آن در راه مصالح مسلمانان است‏». در جاي ديگر مي‏فرمايند: ... ادامه مطلب

مباني فقهي و قرآني مذاكره با امريكا

بحث ارتباط يا عدم ارتباط با امريكا در اين روزها از بحث هاى مطرح بين صاحب نظران و اربابان جرايد است. هرچند از زوايا و ديدگاه هاى گوناگونى به اين بحث پرداخته شده، اما تبيين مبانى فقهى و قرآنى ارتباط و يا عدم ارتباط با بيگانگان و از جمله امريكا كم تر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به ضرورت و اهميت اين مسأله، در گفتوگويى كه به ارباب معرفت تقديم مى داريم، دو تن از استادان حوزه و دانشگاه حجج الاسلام والمسلمين عباس كعبى و محسن غرويان ديدگاه هاى خود را در اين زمينه مطرح كرده اند. معرفت
معرفت: لطفاً مبانى قرآنى بحث مذاكره با بيگانگان را مطرح بفرماييد؟ ... ادامه مطلب

میزگرد اجراى علنى حدود و پیامدهاى آن

معرفت: لطفاً ابعاد مختلف اجراى علنى حدود را بیان کنید.
حجة الاسلام کعبى: عنوان بحث، یعنى اجراى علنى حدود، را مى توان در دو محور مطرح کرد: یک محور، وجوب و ضرورت اجراى حدود در عصر غیبت است; یعنى پس از فراغ از این مطلب که اجراى حدود در عصر غیبت از آنِ فقهاى جامع الشرایط است که ائمه اطهار(علیهم السلام)آن را به فقهاى جامع الشرایط تفویض کرده اند. محور دوم، بحث نحوه اجراى حدود است; یعنى حالا که حدود باید اجرا شود، آیا علنى باشد یا به گونه اى دیگر؟ چند صباحى است که بحث اجراى حدود در جامعه ما مطرح شده و شکّ و ایرادهایى در این زمینه مطرح گردیده است. بحث اجراى علنى حدود و دامنه آن به مطبوعات هم کشیده شد و به تشکیک و تردیدهایى در مورد اجراى حدود در عصر غیبت منجر گردید و حتى برخى ادعا کرده اند که به خلاف آنچه که گفته مى شود اجراى حدود در عصر غیبت اجماعى است و اتفاق علماى شیعه است، چنین اجماعى وجود ندارد. هرچند ما صریحاً این ادعاى شاذ و نادر را قبول نداریم و در جاى خود بحث خواهیم کرد، امّا جداى از این بحث فنّى فقهى، در حال حاضر، قانون اساسى مبناى نظام جمهورى اسلامى ایران و حاصل خون شهیدان گرانسنگ انقلاب اسلامى است. قانون اساسى در اصل 156 به قضیه فیصله مى دهد و در بند 4، اصل 156 تصریح به اجراى حدود و مقررات مدوّن جزایى اسلام مى کند. بنابراین، ما هر دیدگاه فقهى را هم در این زمینه داشته باشیم، اگر بخواهیم به قانون اساسى عمل کنیم و آن را اجرا نماییم، هیچ راهى جز تمکین و زمینه سازى و بسترسازى براى اجراى بهینه حدود اسلامى در عصر غیبت با پشتوانه ها و بسترسازى هاى فرهنگى و اجتماعى لازم نداریم. اجازه بفرمایید من اصل 156 را بخوانم. در این اصل، که وظایف قوه قضاییه هم بیان شده، مى توان فلسفه مجازات در اسلام را هم به دست آورد: ... ادامه مطلب

جایگاه قانون اساسى و ضمانت هاى اجرایى آن

بحث از قانون اساسى، این میثاق ملى و جایگاه آن و نیز اهرم‏ها و ضمانت‏هاى اجرایى آن، از جمله مباحث روز جامعه اسلامى ماست. بدین‏منظور، این موضوع را در محضر حضرات آقایان آیت‏الله مؤمن، حجة‏الاسلام کعبى و دکتر الهام به بحث گذاشتیم. با هم این بحث را پى مى‏گیریم:
معرفت: مبناى قانون اساسى و عمل به نظام جمهورى اسلامى ایران فقه شیعه و در راس آن قرآن کریم است. سؤالى که همواره مطرح بوده این است که با داشتن کتابى مثل قرآن و فقه پویا و اجتهاد مستمر، چه نیازى به تدوین قانون اساسى بوده است؟ ... ادامه مطلب

ابتکارات شهید بهشتی در عرصه فقه حکومتی

از جمله ابتکارات شهید بهشتی در عرصه فقه حکومتی، تلفیق ماهرانه دین و توسعه در قالب سه عنصر اجتهاد، استفاده از علوم و فنون و تکنولوژی و تجارب پیشرفته بشری و نفی سلطه استکبار باید تلقی کرد و از جمله محورهای دیگر شبه حکومتی شهید بهشتی بود که خیلی حائز اهمیت است، این که ایشان امامت را در عینیت جامعه، تبلور تداوم انقلاب اسلامی به ضمانت انقلاب اسلامی می‌دانست.

در بررسی اندیشه شهید بهشتی باید توجه داشت که ایشان معتقد بودند «اسلام یک نظام وسیع عقیده و عمل است که شناختن هر جزءِ کوچک از یک نظام وقتی ممکن است» که نخست باید بر دیدگاه کلی آن نظام و به اصطلاح معروف بر «جهان بینی» آن آگاهی پیدا کرد و در گام بعد برای شناخت این جزء از آن دیدگاه کلی و در چارچوب وسیع کل، تحقیق کرد؛ از این‌رو با توجه به سعی شهید بهشتی در فهم نظام‌مند مکتب اسلام، پژوهشگران نیز باید در فهم اندیشه‌ ایشان «نؤمن ببعض و نکفر ببعض» عمل نکرده و تمامی مباحث آن شهید مظلوم را یکجا دیده و خصوصاً به مبانی نظری آن توجه کافی مبذول دارند؛ در همین راستا وسائل، گفت‌وگویی کوتاه با آیت‌الله‌‌‌‌‌‌‌ عباس کعبی، استاد مطرح حوزه علمیه قم و نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری داشته است که متن آن تقدیم می‌شود.
... ادامه مطلب

نظام‌سازی با فقه تطبیقی و نه فقه مسئله محور/ اشتباه است هنجارهای فقه نظام را تنها در چارچوب مکانی و زمانی خاصی بگنجانیم

عضو مجلس خبرگان رهبری، فتوای معیار برای رسیدن به نظام سازی را فتوایی دانست که نگاه ساختار گرایانه، محتوا گرایانه و رفتارگرایانه به نظام داشته باشد و تصریح کرد: در میان فقها تفاوت دیدگاه نسبت به مسائل فقهی وجود دارد و باید به فقهی توجه کنیم که اولاً حجت باشد. ثانیاً صائب باشد یعنی ما را به نظام مطلوب برساند.

آیت‌الله‌‌‌‌‌‌‌ عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری در نشستی که دبیرخانه مفتاح برگزار کرد، به تشریح و تبیین فقه نظام ساز پرداخت. وی نخست فقه را مورد اشاره قرار داد و بیان داشت: فقه دانش کشف، دست‌یابی و تولید قوانین و مقررات الهی در قلمروهای گوناگون زندگی جهت اجرای دین و تحقق حیات طیبه انسانی، رشد، کمال و تعالی مادی و معنوی است که نتیجه آن ساخت تمدن، پیشرفت، عدالت و قرب الهی در ساحت فرد و جامعه خواهد بود. ... ادامه مطلب

تحلیل مبانی اصل سیزدهم قانون اساسی توسط آیت‌الله کعبی؛

در اصل سیزدهم قانون اساسی آمده است: ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آئین خود عمل می‌کنند.
گفتار اول: مبانی دینی اساسی سازی ادیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی

در مقام مطالعه‌ی مبانی اصل ۱۳ قانون اساسی، اولین سؤالی که به ذهن متبادر می‌شود آن است که چرا قانونگذار اساسی در مقام احصای ادیان شناخته شده تنها به سه دین زرتشتی، کلیمی و مسیحی اکتفا کرده و به سایر ادیان اشارهای نداشته است. آیا این موضوع در آموزه‌های فقه و کلام اسلامی ریشه دارد؟ ... ادامه مطلب

پرداختن به مکتب امام غیر از مجرای ولایت‌فقیه تحریف است/ امام به آیت‌الله مشکینی فرمود مرجعیت برای ولی‌فقیه شرط نیست؛ بازنگری کنید

عضو مجلس خبرگان رهبری می‌گوید: رهبر انقلاب از زمان رحلت امام تا کنون هر سال در ۱۴ خرداد بخشی از مکتب امام را متناسب با نیازهای آن سال بیان می‌کنند بنابراین یکی از تحریف‌هایی که در اینجا ممکن است صورت گیرد این است که ما فهم مکتب امام راحل را به جای ولایت فقیه و رهبری از جاهای دیگری بگیریم، در حالی که باید معلوم باشد که پاسدار مکتب امام، ولی‌فقیه است.

آیت‌الله عباس کعبی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از حقوقدانان مشهور و صاحب‌نظر کشور و عضو هیئت‌علمی و استاد برجسته و نمونه موسسه آموزشی، پژوهشی امام خمینی (ره) است که در حوزه و دانشگاه به نوآوری و خلاقیت اشتهار دارد. ... ادامه مطلب

آینده حوزه نباید به دست اساتیدی باشد که نسبت‌شان با انقلاب «لابشرط و بشرط لا» است

عضو هیأت رییسه مجلس خبرگان رهبری از کسانی که استقلال حوزه را به معنای عدم ارتباط با حاکمیت می‌‌‌دانند، انتقاد کرد و گفت: نظام اسلامی مولود حوزه‌‌‌های علمیه است و روحانیت باید پاسدار این ثمره ارزشمند باشد.

آیت‌الله عباس کعبی عضو هیأت رییسه مجلس خبرگان رهبری در دیدار اعضای انجمن اساتید انقلابی سطوح عالی حوزه علمیه قم که در محل جامعه مدرسین برگزار شد، با اشاره به جایگاه حوزه‌‌‌های علمیه به عنوان خاستگاه نظام اسلامی به تبیین ماموریت‌‌‌های حوزه و روحانیت در قبال انقلاب اسلامی پرداخت. ... ادامه مطلب

از منظر آیت‌الله خامنه‌ای تعدد زوجات جایز است اما استحباب ندارد/ این نظر دارای پشتوانه قوی فقهی میان متقدمین و برخی معاصرین است

نظر آیت‌الله خامنه‌ای ‌این است که تعدد زوجات جایز است اما ثواب و استحباب ندارد. ‌این نظر نه تنها دارای پشتوانه قوی فقهی است و مطابق نظر مشهور فقهای متقدم و برخی از متاخرین و معاصرین می‌باشد بلکه براین نظر و بر استحباب اکتفاء به یک همسر، شیخ طوسی ادعای اجماع کرده است.

آیت‌الله عباس کعبی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری در مورد مباحث مطرح شده پیرامون نظر رهبر معظّم انقلاب درباره عدم استحباب تعدد زوجات یادداشتی را در اختیار فارس قرار داده و به تبیین فقهی این مسئله پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

۱- اصل ازدواج و اقدام برای تشکیل خانواده برای مردان و زنان، مستحب موکد است و ثواب زیادی دارد. ‌آیات قران کریم و روایات زیادی علاوه براجماع مسلمین و ضرورت مذهب بلکه ضرورت دین دلالت بر این امر دارد. و درشرایطی ‌ازدواج کردن واجب می‌شود مثل خوف وقوع در حرام در صورت ترک ازدواج. ... ادامه مطلب